Motor korumada sigorta yerine devre kesicileri seçmek için 5 neden

Hande UZUNEL
Schneider Electric Motor Kontrol Ürünleri Ürün Müdürü
Cem TAŞ
Schneider Electric Ürün Uygulama Mühendisi

Başlangıçta, elektrik dağıtım sistemlerinde insanları ve ekipmanları kısa devrelere, aşırı akım yüklenmelerine ve diğer arıza türlerine karşı korumak için sadece sigortalar kullanılırdı. Daha sonra, sigortalara göre birçok avantaj sunan devre kesiciler tanıtıldı. Üretimde ve çalışma sırasında verimliliği korumak için motorları korumak da çok önemlidir. Genellikle bir sigortanın maliyeti bir devre kesiciden çok daha düşük olduğundan, sigortalar birçok uygulama için tercih sebebi oldu. Ancak, son yıllarda devre kesiciler çok gelişti. Sigortalar ile karşılaştırıldığında modern devre kesiciler, makine üreticilerine ve tesis yönetimi ekiplerine daha fazla güvenlik ve güvenilirlik sağlamaktadır. Ayrıca, daha düşük maliyet ve enerji yönetimi konusunda da yardımcı olmaktadır.

1. Tutarlı performans:
Sigortaların dezavantajlarından biri, yaşlanmaya bağlı olarak performanslarının düşmesi; hatta bunun normal koşullar altında bile açmalara neden olmasıdır. Ayrıca, sigortayı test etmenin bir yolu da yoktur. Bu nedenle, bir sigortanın açmaya neden olacak akım değerini asla bilemezsiniz. Buna karşılık, devre kesiciler üretim sırasında test edilir ve performansının devamını sağlamak için çalışma ömürleri boyunca tekrar tekrar test edilebilirler.

2. Geliştirilmiş koruma:
Bir devre kesicinin kesme kapasitesi eş değer sigortalardan daha büyük olabilir (150 kA’ya kadar). Aşırı yük koşulları altında, bir devre kesici sigortadan 1000 kat daha hızlı açma yapabilir. Bazı devre kesiciler, daha önce sadece sigortalarla ilişkili bir özellik olan kaçak akım sınırlamasını da sağlarlar. Bu, sadece güvenilir korumayı desteklemekle kalmaz; aynı zamanda arızalanma riskini azaltır ve servis ömrünü uzatır. Koruma sırasında unutulmaması gereken yaygın bir durum da; sigorta kullanıldığında üç sigortadan sadece birinin açmasıdır ve bu da, motorun iki fazda çalışmaya devam etmesine ve aşırı yüklenmesine sebep olacaktır. Bu hata, durumu üç fazın hepsini aynı anda açacak bir devre kesici ile asla olmayacaktır.

3. Gelişmiş güvenlik ve çalışma süresi:
Sigortaların kullanımı bir teknik personel için güvenlik riski oluşturabilir. Sigortaların değiştirilmesi sırasında açıkta kalan iletkenler, vasıfsız insanlar için tehlikeli olabilir. Devre kesicilerde ise, bağlantılar cihazın arkasında gizlidir ve işlemler uzaktan yapılabilir. Bu, özellikle vasıfsız işçiler için devre kesicileri daha güvenli bir hale getirir. Endüstriyel ortamlarda bildirilen yangın nedenlerden birkaçı da; değiştirilmeye çalışılan sigortaların yanlış ürün ile değiştirilmesi, yanlış değerdeki ürün ile değiştirilmesi ve hatta tel ya da ataş ile değiştirilmeye çalışılmasıdır. Devre kesicilerle bu tür hatalardan kaçınılır. Çünkü, genellikle hata sonrası açma durumlarında değiştirilmeleri gerekmez. Ayrıca, sigortaların değiştirilmesi, bir kesicinin tekrar kapatılmasından çok daha fazla zaman alır. Bu durum, devre kesicilerin arıza süresini ve üretim kayıplarını en aza indirmeye yardımcı olduğu anlamına gelmektedir.

4. Maliyet tasarrufu:
İlk bakışta, tek bir sigortanın maliyeti bir devre kesicinin maliyetinden önemli ölçüde daha az gibi gözükse de; bir kurulumun tüm maliyetini düşündüğümüzde, dikkate alınması gereken başka maliyetler de vardır. Birincisi; elbette üç fazlı bir devre için üç adet sigortanın gerekli olmasıdır ve her sigorta bir sigorta tabanı maliyeti getirir. İkincisi; devre kesicilerin aksine, sigortalarda bir faz hatası diğer fazlardaki sigortaların atmasını sağlayamaz. Bu nedenle, sigortalardan önce üç faz koruması için akış anahtarı eklenmesi gerekmektedir. Sigortalar ayrıca, ısı yayılımları nedeniyle daha büyük bir muhafaza alanı gerektirir. Son olarak; üç sigortadan biri açıldığında, güvenlik açısından üç sigortanın da değiştirilmesi gerekir. Bu da, yüksek tutarlı bir yedek sigorta stoğu bulundurulması anlamına gelir. Tüm bunlar bir araya geldiğinde, toplamda sigorta kullanımının tam maliyeti bir devre kesiciden daha büyük olabilir. Ara sıra devre kesicilerin değiştirilmesi gerekli olsa da, farklı güç değerleri için genellikle envanteri en aza indiren geniş akım aralıklı tek bir kesici modeli kullanılabilir.

5. Daha fazla işlevsellik:
Sigortalardan farklı olarak, devre kesiciler toprak arızası koruması gibi ek işlevlerle geliştirilmiştir ve kesiciler arasında sistem koordinasyonu yapmanıza olanak sağlar (örneğin; seçicilik, kaskat bağlama). En yeni, en gelişmiş devre kesiciler, dijital olarak koruma sınıfı yükseltmesini mümkün kılan esnek tasarımlarla kompakt boyutta geniş bir kapasite aralığı sunar. Kesicilerdeki eklentiler; uzaktan kontrol, durum göstergesi, alarm ve yardımcı kontaklar, güç ve enerji ölçümleri ve ağ iletişimini içerebilir.
Schneider Electric’in TeSys GV4 termik manyetik motor koruma devre kesicileri, 115 A/55 kW’a kadar olan motorlar için kısa devre ve aşırı yük korumasında çift sınıf (Class10/20) sunan gelişmiş özelliklere sahiptir. Diğer özellikleri arasında; JAM ve uzun başlatma, alarm öncesi ve hata farklılaştırma gibi gelişmiş korumalar sayılabilir.