Ar-Ge ve otomasyona yatırım yapmayan oyunun dışında kalacak

Hakan Aydoğdu
Tezmaksan A.Ş. Grup CEO’su

Yaşanan krizler nedeniyle globalde firmalar yatırımlarını ertelemeye başladı. 2008 ve pandemi krizlerinde de aynı şeyi gördük. Dolayısıyla biraz sabretmek ve bu krizi de fırsata çevirmek gerekiyor. Bunun da yolu belirsiz ortamda Ar-Ge ve otomasyona yatırım yapmaktan geçiyor. 2025 yılı zor bir sene gibi gözüküyor olabilir ancak 2026 yılına Türkiye’nin sorunları çözmüş halde girdiği durumda ertelenmiş yatırımların çok hızlı realize olacağını düşünüyorum” dedi. Bu alanda en başarılı ülkelerin başında Çin’in geldiğini ifade eden Hakan Aydoğdu, “Dünyadaki robotların yüzde 40’ı Çin’de bulunuyor. Eskiden ucuz iş gücü ile anılan Çin, artık otomasyon ile anılır oldu. İşçilik maliyetlerini neredeyse yüzde 10’un altına düşürdüler.

Dijitalleştirdiğiniz zaman ölçebilir ve ölçtüğünüzü de yönetebilirsiniz
Günümüzde otomasyona geçen, insan odaklı çalışan ve dijital dönüşümünü başarmış şirketlerin ayakta kalma şansı var. Konvansiyonel bir üretime devam eden, hala kol gücüne bağlı üretim yapan ve katma değeri düşük üretim gerçekleştiren firmaların maalesef tarihte yeri kalamayacak. Dijitalleştirdiğiniz zaman ölçebilir ve ölçtüğünüzü de yönetebilirsiniz. Bu şekilde dünyada da problem olan makinaları çalıştıracak iş gücü bulamama halini robotları devreye alarak halledebilir, onları yönetecek yeni iş kolları üretebilirsiniz. Firmalarımızın bunlara odaklanması gerekiyor.

Ölçek üretemedikleri için Çin ile rekabet edemiyorlar
Şu sıralar özellikle ihracatçılar için en önemli konu mevcut pazarları korumak. Çin otomasyona yönelik attığı adımlar ile anılır oldu. Çin’de istihdamın yüzde 72’si, üretimin yüzde 50’si ve ihracatın yüzde 32’isi KOBİ’lerden geliyor. Kurumsal firmalar oldukları için çok çabuk otomasyona geçtiler. Türkiye’ye baktığınızda ise yüzde 90 KOBİ’lerle çalışıyorsunuz. Bu firmaların, ölçek üretemedikleri için Çin ile rekabet etmesi mümkün değil.
Avrupa’da ‘Neden iş makinesi operatörü bulunamıyor’ başlığıyla bir anket yapıldı. Cevap çok enteresan. Yeni nesil iki elini aynı anda kullanmak istemiyor. Anlayacağınız üzere bir elinde cep telefonu var. Ayrıca kendi işinin patronu olmak ve istediği zaman çalışmak istiyor. Tezmaksan olarak geliştirdiğimiz yazılım ile gençler bu hayalini gerçekleştiriyoruz. iPad oyunu gibi, sürükle taşı tarzında bir yazılımımız var. İşleyeceğiniz parçanın teknik resmini, CAD datasını CAM programımıza atıyorsunuz. Robotun kullanacağı, tutacağı gripper dediğimiz o tutucuların resmini aktarıyorsunuz. Sistem kendi kendine robotun programını çıkarıyor. Ondan sonra size sadece basit düzenlemeler kalıyor. Dolayısıyla yarım günlük bir eğitimle yeni nesil bizim işimize adapte olabiliyor.

20 kişilik ekip robotları yönetiyor
Sivas’taki yeni tesisimizi karanlık fabrika formatında inşa ettik. Normalde 70 kişilik istihdam gerektiren fabrikamızı geliştirdiğimiz yazılım sayesinde 20 kişiyle yönetiyoruz. Çünkü her tarafta robotlarımız var. Fabrika içerisinde transport ya da forklift yok. Hep AGV’ler tarafından taşıma yapılıyor. Süreçlerimizi tamamen otomatize ettik. Herkesin cep telefonundan monitöre edebildiği bir sistem kullanıyoruz. Dolayısıyla 20 kişilik ekibimiz, robotlar bir yandan işlerini yaparken süreci nasıl iyileştiririz diye çalışıyorlar.